Acto único.
-Que fai un poeta sentado nunha fiestra cara fóra, mirando ao valeiro?Unha metáfora sobre a vida.
-Jaja
-Antes dábache máis gracia.
-Xa, é que antes parecíame gracioso.
-Lembras en “As horas”, cando Ed Harris se tira pola fiestra, liberándose desa forma? Que alegoría tan explicita sobre a nada. Estaba alí, colgado no antepeito, medio corpo fóra, medio dentro, a medio camiño entre o ser e non ser, e de súpeto, a nada. E que me dis de Julianne Moore, presa de si mesma, da súa circunstancia, que nin sequera tivo a liberación da morte, a mercede desa marea de situacions non queridas? Si, o cine é unha boa fábrica de imaxes literarias.
-Fai uns dias, antes de saír de A Coruña, vin a Pablo, na estación de autobuses. Cruzámonos apenas. Eu camiñaba cara a consigna e el estaba a piques de baixar as escaleiras. Xirouse un case nada, vacilante, pero sen erguer a cara, e seguiu. Obxectivamente, non podo dicir se me veu, pode que non, aínda que persoalmente penso que si, que me viu, pero que non quería falar comigo ou que non tiña nada que dicirme, e finxiu non verme. Agradezollo. Mellor así ca finxir que non me coñece ou unha resposta airada, quén sabe. A vida está chea de ironías verdade? Houbo un momento no que buscabamos escusas tontas para falarmonos, e agora finximos que non nos vemos. Así é o gran teatro do mundo. Penso moito nel, xa sabes, You´re always in my mind, non sinto nada especial, é só que me acordo de cousas, máis ben cada cousa que vexo recordame a el. En sentido figurado, a miña vida é un absurdo.
-No sentido literal da palabra, a miña é unha merda, aínda que cabería pensar se esta afirmación se pode facer extensiva ao total das vidas humanas. Estou canso, voume deitar.
Eu non, non me deito.
Volvo ó meu cuarto. Decátome de que levamos aquí catro días e aínda non desfixen a equipaxe. Tan só a urna e as dúas caixas teñen o seu sitio, unha enriba da mesiña de noite e as outras enriba da cama, nos pés. Non sei onde gardar o resto das cousas, na habitación tan só hai unha pequena cadeira, a cama, e un colgador na parede, aproveito entón a manixa da porta para as chaquetas curtas e o resto queda dentro da maleta, a roupa miúda dóbroa sobre o asento da cadeira.
É un cuarto pequeño, pero ten balcón, un balcón de ferro forxado que dá á Goienkale Kalea, e iso gústame, gústame a bohemia decadente desta zona.
O piso de madeira rincha baixo cada patuda miña, igual cas portas ao abrilas, e as escaleiras mentras baixo. É un lugar curioso esta pensión.
Saio á rúa. Comezo un paseo sen destino fixo, sen hora de chegada, sen itinerario. Máis ca un paseo, é un intento de perderme, ou de atoparme, quén sabe.
De Bilbo gústame cada sitio, cada rúa, cada pedra. Entendo porque el estaba tan fascinado con esta cidade, sobre todo con esta parte, con Ibaiondo. As setes rúas do Casco vello, Bilbao a Vella, Atxuri. É unha cidade moderna sen querer selo, mesmo parece que buscase esconder a modernidade onde outras se gavarían dela. De tamaño pequeño pero de inmenso contido. Podes percorrela nun día ou días, pero case fai falla unha vida para coñecela. Gústame estar aquí. Síntome ben.
Bilbao a Vella é o corazón de Bilbo, e Atxuri, a “pedra blanca”, a súa alma.
Dalgún xeito noto como a marea que intenta levarme, se alonxa e devala.
Descubrindo as rúas de Atxuri debátome entre entre a nostalxia e a lecidia melancólica. Agora deberiamos estar aquí os dous, pisando estas rúas molladas polo orballo fino desta tarde neboenta. Pero o destino, (quizáis exista o detino) non o quixo así, e son eu quen a percorre soa, prestándolle a el os meus ollos, para que vexa de novo a cidade dos seus amores a través de min.
Non tiña que ser así. Eu planexárao doutra forma, pero tiven que aceptar a realidade e cumprir por el o seu desexo.
Esta viaxe é importante na fase do loito. Segundo o doutor Noia estou xa na última, aceptación. Cando a xente está na miña situación corre o risco de adoptar para sí a situación do enfermo que xa non está pero que foi obxecto da súa atención tanto tempo, buscando os coidados que prodigaron no outro como forma de querer perpetuar ao ser querido. Parece que me librei desa. Non caín enferma nin me apoderei da enfermidade de ninguén.
A enfermidade esquecina. Ao fin acabas por esquecela e a situación absorveo todo.
Nun principio ata a propia palabra me asustaba, xa non o que significaba, senón a palabra en sí, ela, como se na miña vida entrase unha terceira persoa a través do corpo de meu pai. Pablo explicoume que se repites moittas veces a mesma cousa, deixa de ter sentido, e repetina miles de veces, elaelaelaelaelaela, ata que xa non siguificaba nada para min, aínda que condicionase a miña vida non ía darlle a oportunidade de ter algún significado.
Un nunca está preparado para quedarse orfo, da igual se tes catro anos ou cuarenta. Cando se van aqueles que che trouxeron ao mundo, sentes o máis profundo dos abandonos. Considero que aínda non sei abondo sobre esta vida e non acabarei de aprendelo se quenes tiñan que ensinarme non están.
O día que o doutor saíu da sala de probas e me mandou pasar ao seu depacho, souben que me quedaba sóa. Moito antes de que dixese nada, antes de que falase de plazos, de tratamentos, eu xa fun consciente do que pasaba. Daba igual o mal do que se tratase porque o fin ía ser o mesmo. Ben, non que é que unha non pensase ata ese momento que os seus non faltarían nunca, é só, que, parece que o vas pospondo, que a vida che vai dando prórrogas, pero ese día, o árbitro pitou a fin do partido. Foi o peor día, porque para mín ese día morreu meu pai. Cando unha persoa perde aquello que o fai ser ella, realmente, xa morreu, a morte física non é máis ca un trámite inoportuno.
Ese día subín a visitar a Pablo no seu novo estudio. Non o facía moi a miúdo porque era un noveno piso e o asecensor levaba máis dun ano estropeado, pero daquela fun.
Estaba mirando un lenzo en blanco.
-Visiono a miña próxima obra, dixo antes de que lle preguntase nada
logo meteu as mans en pequenos botes de pintura e comezou a refregala pola tea sen orde nin concerto, a arte conceptiva, pensei. Lembro que falamos de banalidades un anaco, pero ao pouco non puiden máis e rompín en saloucos
-Meu pai está moi enfermo
Non dixo nada, baixo as mans, deixou que a pintura pingase na madeira do chan e miroume entre desconcertado pola situacion e estranado pola miña reación.
-Non sei que dicir, é inminente?
-Enfermidade dexenerativa, fase inicial
-Está sufrindo moito?
-Non, por agora nada
-E logo?
-Quen me vai cuidar cando se vaia?
Entón foi cando apuntou, tatexante e con medo da miña resposta, que tiña máis de trinta anos
-Esa non é razón para que non precise que me coiden.
Erguinme, limpei os mocos e as bágoas ca mangas da chaqueta, e saín daquel faiado. Acababa de topar a resposta que fora buscar, xa non tiña máis nada que facer alí
Logo veu o resto todo, mudarme de casa, voltar ao meu antigo cuarto na que fora a casa onde me criei, cambiar de estilo de vida.
Eso non era o que me importaba. Nunca o vin como unha carga nin coma unha obriga, o que me doía era ter que coidar a meu pai no sentido de que vía que el non se valía xa por si mesmo coma antes. Supoñiase que eles tiñan que coidar de min, non ao revés.
Mamá dicía a miúdo que unha nai nunca deixa de facer de tal, pero mamá xa non estaba e eu non tiña ninguén que cubrise o seu papel. Ben entendido, incluso a falta dela a notara menos. Non porque non estives unida a mamá, estabao, e moito, máis que a papá, se cadra por se muller, por pasar tanto tempo con ela, non sei. Con papá uninme despois, durante a súa enfermidade.
Daquela quedárame el para compartir con a miña pena e a miña soidade, pero agora, tería que mastigala eu sóa.
A el nunca llo fixen saber, pero no fondo cada día era unha despedida. O médico convíu en dicirlle que tiña unha artrose que meu pai adornaba co adxectivo de perniciosa.
Outra das cousas que me mataban era a sensación de non estar facendoo ben. Eles coidaran sempre de min sen ningún esforzo aparente.mamá tiña vocación de nai, sabía en cada momento que me doía, e que facer para aliviarme, pero eu non tiña ese talento e ela xa non estaba para ensinarme, e agora que me tocaba a min facelo non estaba á altura.
Visto dende a distancia do tempo, fun unha coidadora pésima. Estaba tan obsesionada polo que tiñá que facer que o afogaba cos meus coidados. Co tempo fun mellorando, pero nun principio...
Nun principio arrastrei ao pobre a urxencias tres veces en tres noites, con tres doenzas graves, existentes só para min .
Na primeira ocasión confundín un ataque de gases cun infarto.
“Mellor previr que lamentar”, dixérame o médico de urxencias mentras extendía unha receita de Aeorodin.
A segunda noite, o perplexo mozo que facía a garda (o mesmo da noite anterior) oíume relatar o cólico biliar que estaba a sufrir meu pai, para logo proceder, sen mediar palabra, a extenderme unha receita de primperan e pedirme que o tivera con caldo e macela todo o día seguinte, que logo dun empacho de callos non é bó comer durante horas.
Á terceira noite, as enfermiras xa se riron nada máis vernos entrar, non con sorna nin con condescendenica, senón con agarimo,
“Pois esperen un anaquiño, que o doutor Clooney aínda non entrou en garda”.
Por sorte aquel día era do menos grave o mal de meu pai, unha aneurisma de nada que se pasou cunha aspirina efervescente, e Braulio, que así se chamaba o médico de garda, regaloume un consello e unha tarxeta co seu número persoal para que o chamase sempre que tivese algunha dúbida sobre un síntoma estrano sen ter a necesidade de levar ao avergoñado de meu pai á Casa do Mar cada noite, en pixama e pantuflas.
-Non te avergoñes, non pasa nada, tódalas nais primeirizas fan o mesmo e no fondo a túa é unha posición maternal.
Cada noite, dende a miña mudanza, rezaba cunha fé que xa non tiña, pero con fervor, para que ao día seguinte eu fose a enferma e él o meu coidador, estaba segura que o faría moitisimo mellor. Eles sempre sabían como facer que me sentise ben. A mamá cando a precisabas estaba, sempre estaba. Pero foise, e aínda que a precisei non puiden atopala por máis que chamei por ela. E agora papá tamén, e un día destes chamarei e non haberá ninguén para responderme.
Pero á mañá seguinte eu seguía estando sá, e por algunha incomprensible razón eso produciame unha profunda anguria e desilusión.
Miro o meu reflexo nun dos escaparates da Erribera Kalea, teño unhas profundos olleiras que non disimulo, para que? E outra vez teño os ollos tristes.
Cando coñecín a Pablo acostumaba falar en ingles, e a primeira vez que me viu dixerame You´ve the bluest eyes, que eu crin entender que se refiria á cor, ata que alguén me fixo ver que blue en inglés tamén é tristura.
Daquela tamén tiña os ollos máis tristes, pero non lembro por que.
Azuis ou tristes, ou azuis e tristes, de calquera xeito moi distintos dos seus ollos negros, pingas de tinta escura bailando en auga clara que absorvían a luz de quen os miraba, descifraban as intencións dos demáis e dominaban as vontades. Ollos, que diría un poeta bilbaíno que eu sei, da cor da coca-cola. Ten razón o poeta Fito, somos o que nos pasa.
Os ollos negros, o pelo escuro, pero as mans sempre tinguidas en mil cores e a cara manchada con salpicaduras brillantes, verde, amarela, laranxa, fucsias, azuis de tódolos tons. Unha escala cromática completa sobre a súa pel.
A papá non lle gustaba Pablo. Nunca mo dixo directamente, papá era moi discreto e comedido, pero unha tarde, logo daquela visita tan desafortunada na que eu me fun sen despedirme, Pablo chamou á casa. Eu collino e tras recoñecer a súa voz, colguei sen dicir máis nada, el finxia non oír nada, parecendo concentrarse na serie de televisión que estaba vendo, mais cando eu xa estaba marchando camiño da cociña espetoume
-Ese home non che convén
-E quén me convén a min?
-Alguén que sexa capaz de ter as mans limpas.
Dixoo sen mirarme, ca vista posta nos policias que buscaban probas nun cadáver, con certa timidez pero tamén con autoridade.
Papaíño sentado no seu sillón reclinable que eu comprei especialmente para el, cas pernas tapadas cunha manta de lá de cadros escoceses, mirando a televisión no salón. Acariñeille a caluga mentras oiamos na tele un avance das novas sobre un barco pesqueiro secuestrado preto de Madagascar. Marchei á cociña a prepararlle a merenda.
Papáiño falaba da descarga do bonito en Bermeo.
Gústame esta parte da cidade. Aqui podo pararme en calquera recuncho e sentarme a meditar sen que ninguén me estorbe.
Volvo ó Casco Vello para cear con Braulio.
Teño predileción pola taberna Madariaga, na que paso longas e agradables horas. Alí podo agocharme entre a xente, buscando a compaña deste descoñecidos. Busco compaña pero sen intención de reciprocidade, segundo o psicólogo, son dependente en grado estremo, e tomandome moitas confianzas non vou a volverme máis corda. (Gústame ser irónica cos meus propios problemas). Catro días na cidade e ceamos aquí tódalas noites. Pintxos de milfollas con queixo de cabra, tortilla de bonito, ensalada con txaka, bocata de pementos, setas rebozadas e fritas, e txiquitos. A ducias.
O alcohol non cura, pero anestesia. Non deixa que a dor punzante que me morde dentro me roia de todo. E esta angustia que me afoga, e as bágoas que non chorei desexosas de saír. De momento, o viño pode con elas.
Braulio xa me agarda vestido no cuarto, mirando unha revista de viaxes exóticos que sei que nunca fará, demasiada calor, demasiados insectos, demasiadas bacterias.
Coido que é algo hipocondríaco de máis para ser médico.
Teño que cambiarme de chaqueta e de zapatos. A noite en Bilbao é moi fresca.
E debería deixar as cousas recollidas. Mañá marcharemos cedo.
Braulio ségueme ao meu cuarto, sentase na cama e enreda cun plano da cidade.
A urna está na mesiña de noite, onde a puxen o primeiro día.
É simple, o máis simple que puiden atopar. De cerámica cor crema cun pequeno debuxo dourado. Podería aproveitarse como floreiro incluso.
Total, para que ía querer algo moi elegante, para uns días que a tiven comigo? Hai que ser prácticos e económicos. A eles gustaríalle así.
-Éstá aí?
-Si. Parece estrano verdade?, que unha vida tan grande caba nun cacharro tan pequeno.
-E as caixas? A quen tes nelas?
-Ninguén, aquí teño a miña memoria, ou parte dela, xa sabes, unha especie de copia de seguridade, por se algún día me falla o disco duro.
-Non me estrañaría nada vendo como bebes últimamente.
Son dúas caixas grandes. Unha delas, a máis grande, é de cor negra e cartón duro. No seu día foi a embalaxe dunha peza de Sargadelos, regalo duns antigos compañeiros de traballo de Lugo aos que quería tanto, a caixa en sí xa é un recordo. A outra, máis pequena, ten o logo comercial de Swarzkof, dentro tiña cando ma deron un champú, un acondicionador e unha crema capilar, todo da exclusiva liña Seah Hairspa, regalo de Nadal dun ex xefe meu.
Ábroas e esparzo o contido por riba da colcha. Tarxetas postais con paisaxes de cidades estranxeiras, felicitacións de nadal e cumpreanos, planos de París, Lisboa, Madrid, Berlín. Ata algún billete de metro e entradas de espectáculos aos que asistín anos atrás. Teño invitacións de voda de amigos, marcapáxinas que nunca estranei. Unha chapa! Hai recordos das exposicións antolóxicas de Diego Rivera e Frida Kahlo. E fotos, centos delas. Fotos dos primos, de meus pais de novos, miña madriña nunha foto de estudio. Parece unha artista cos beizos pintados e eses tacóns tan finiños.
Repasamos as pezas do tesouro do pasado.
-Sería capaz de vivir nesta caixa. Aquí esta todo o que quero, todo o que quixen.
-Non se pode vivir no pasado, porque xa non existe, non podes agarrar o que fuxiu. Agarda...
Braulio sae camiño do seu cuarto. Oio que remexe entre os caixóns do seu armario (porque lle deixei escoller o cuarto con armario?) para volver ao pouco tempo cunha caixa de cartón satinado, de cor indefinida aínda que parece que nos seus bos tempos debeu ser branca, dunha marca de zapatillas de deporte.
-Toma, para ti. As túas, as túas caixas, están cheas, non admiten máis cousas, con esta poderás empezar de novo a crear recordos, de aquí en diante.
-E que fago cas outras?
-Pódochas gardar eu, na miña casa hai moito sitio. Deixarei que as vexas cando queiras, e verás como pronto novos recordos desprazan a eses. Non son nada, teñen sentido porque ti llelo das, pero todo pode ter sentido se ti ques. Eses momentos que representan estas cousas foron felices porque ti eras feliz daquela, porque ti os fixeches felices, a felicidade non está nesas caixas, non quedou no pasado, segue en ti.
-Eu xa non sei se está ou se marchou, o caso é que levo moito tempo sen vela.
-A felicidade está dentro de ti, dentro de todos, só ti tes a capacidade de crear máis recordos felices, se pos empeño en estar ben, estaralo.
-E se non son capaz?
-Son médico, podo firmarche a receita que queiras, pero preferiría non facelo. Non hai mellor medicamento que a túa vontade. Mira, empeza con esto.
Mete dentro da caixa os resgardos das entradas do museo Guggenheim, un abono de metro e o plano de Bilbo.
-Dentro de nada, abrirás esta caixa e mirando estas miudezas sorrirás, comprenderás que esta foi unha viaxe bonita, e convirtirase xa nun recordo fermoso. A vida toda é unha viaxe, non podemos obviar a maior parte do traxecto e quedarnos só cunha parte. Teño fame, baixamos a cear?
Aquela foi a última noite da miña primeira viaxe a Bilbo.
Ceamos na taberna Madariaga, eu tiñalle predilección. Démonos unha farta de pintxos e txiquitos ao tempo que Braulio repetía, ca boca chea e o vasiño de tinto na man, que aquelo non era san.
E paseamos, paseamos por todo Ibaiondo. Percorremos abrazados as sete rúas do Casco Vello, sentamonos na entrada da catedral de Santiago, sacamos fotografías que sairían borrosas fronte á estación de Atxuri, na praza de San Nicolás, no Teatro Arriaga. Démoslle dúas voltas á Erribera Kalea, e na Ponte do Areal Braulio vomitou agarrándose á balaustrada de ferro.
E rimos, rimos coma nenos, cantamos Fuxan os ventos, dos agoreiros ...ante a preplexidade silenciosa dalgún transeúnte noctámbulo. Eu era a primeira vez que ría en meses.
Ata que pouco antes de amencer demos a xoldra por rematada. Volvemos á pensión, collemos cada un o seu bolso de viaxe, metín a nova caixa nunha bolsa mentras Braulio gardaba as outras dúas. Agarrei a urna e pechamos a porta. Alí quedaba algo que non debía escapar.
Pensamolo con determinación e acordamos que sería da Ponte do Areal. Por que? Non sei, gustábame aquel sitio, poidemos escoller calquera outro, A Mercede, a de San Antón, a moderna Zubi-zuri, a do Concello, a de San Francisco.
Un ventiño máis forte ca brisa rizaba a tona da auga escura da ría de Bilbao. Abrín a tapa da urna e funa emborcando amodiño, ciscando as manchadiñas de cinza sobre a auga, deixando que o vento levase algunhas. Cando rematei, empezaba a saír o sol por riba de Begoña.
Todo estaba ben, papá estaba onde quería estar, estaba na casa. Fóra cumplir unha misión, e estaba feita.
Aquela viaxe remataba, pero só aquela, logo virían moitas máis. A miña tristeza era unha parada no meu percorrido vital, non era a fin do camiño.
-E agora?
-Volvemos a casa. Sabes, creo que ti eres quen, e Bilbo é onde.
Agardando o tren en Abando recostei a cabeza no ombreiro de Braulio
-Que ques para Nadal?
-Estamos en setembro
-Gústame comprar con tempo.
-Vale, quero algo que me cause preocupacións, algo que teña que coidar. Un gato. Si, un gatiño de ollos grises, ou verdes, da igual, e un nenúfar anano.
-Un nenúfar anano? Para que?
-Para nada, pero é un bo regalo de Nadal, é inútil e non me vai durar moito, un tópico navideño.
-Pois dareiche o gatiño, e o nenúfar, e a miña compaña.
-Ata que te vaias...
-Non, non me irei, ninguén se foi, todos seguen en ti, eu sempre estarei, aínda que non sempre poida estar contigo...
Entón unha voz por megafonía afogou o resto da frase que Braulio estaba a piques de dicir, e calou. Collemos os bolsos, cacheamos nos petos os billetes e tomamos o tren de volta a casa.
Nenhum comentário:
Postar um comentário